B1 Vitamini Eksikliği Nedir? Tiamin Eksikliği Belirtileri

B1 Vitamini Eksikliği Nedir?

B1 vitamini, bazı besinlerde doğal olarak bulunur. Yeterli ve dengeli bir beslenme programında B1 vitamini eksikliği yaşanmaz. Suda eriyen bir vitamin olduğu için vücut tarafından çok az miktarı karaciğerde depolanabilir. Ancak bu miktar günlük b1 vitamini gereksinimi için yetersizdir. Günlük B1 vitamini gereksinimi karşılanamadığında bir başka deyişle diyetteki B1 vitamini düşüklüğü, B1 vitamini eksikliği meydana getirebilir.⁽¹⁾ Vücudun tiamin ihtiyacı yaşa, cinsiyete ve bazı özel durumlara göre değişiklik gösterebilir. 19 yaş ve üstü yetişkin bir erkeğin günlük tiamin ihtiyacı 1,2 mg/gün; 19 yaş üstü yetişkin bir kadının günlük tiamin ihtiyacı ise 1.1 mg/gün’dür. Hamilelerde bu miktar 1.4 mg/gün, emziren kadınlarda ise 1.6 mg/güne kadar yükselebilir.⁽²⁾ Vücuda yeterli miktarda tiamin alınmadığında B1 vitamini eksikliği belirtileri gözlenebilir.

B1 Vitamini Eksikliği Neden Olur?

Tiamin eksikliği, beslenme programında B1 vitamini içeren besinlerin yetersiz alımından kaynaklanabilir. B1 vitamini suda eriyen bir vitamindir ve ayrıca ısıya karşı dayanıksızdır. Besinlerin işlenmesi, hazırlanması ve pişirilmesi sırasında kayıplar yaşanabilir. Buna ek olarak aşağıdaki durumlarda B1 eksikliği yaşanabilir:

• Aşırı alkol tüketimi, tiamin eksikliğinin en yaygın nedenlerinden biridir. Alkolün sindirildikten sonraki vücut formu olan etanol, B1 vitaminin bağırsaklardan emilimini azaltır ve karaciğerde depolanan tiaminin salınımını azaltır.⁽¹⁾
• Yaş ile birlikte B1 vitamini eksikliği belirtileri görülme riski artar. Bunun en önemli nedeni diyet ile düşük tiamin alımı, kronik hastalıklar, birden fazla ilacın aynı anda kullanılması ve yaşlanmanın doğal bir sonucu olarak tiamin emiliminin azalması sayılabilir.⁽¹⁾
• Besinlerle vücuda alınan B1 vitamini ince bağırsaklarda emilir ve kan dolaşımına geçerek ilgili hücrelere transfer edilir. Ancak çölyak, ülseratif kolit ya da Crohn’s gibi hastalıklar bağırsaklarda emilim bozukluklarına yol açarak tiamin emilimini azaltır. Bu durum tiamin yetersizliğine yol açar ve B1 vitamini eksikliği belirtileri gözlenebilir.⁽³⁾

B1 Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

B1 eksikliği belirtileri, bazen belirsiz olabilir ve gözden kaçabilir. Yaygın olarak görülen B1 vitamini eksikliği belirtileri şunlar olabilir:

İştah Kaybı

İştah kaybı, en erken B1 vitamini eksikliği belirtisi olarak kabul edilir. İştahsızlığın nedeni, tiaminin beyindeki açlık ve tokluk metabolizması üzerindeki rolü olabilir. Vücuttaki B1 vitamini depoları azaldığında iştah metabolizmasını sekteye uğratarak kişinin açken dahi tok hissetmesine neden olabilir.

Tükenmişlik Hissi

B1 vitamini besinlerden enerji elde edilmesinde önemli rol oynar. B1 vitamini eksikliği durumunda besinlerden yeteri kadar enerji elde edilmesini önler ve eksikliğin ciddiyetine bağlı olarak hızla ya da zamanla yorgunluk ve tükenmişlik hissi meydana gelir.

Sinirlilik

Sinirlilik erken B1 vitamini eksikliği belirtileri arasındadır. Genellikle yorgunlukla birlikte tahammülsüzlük ve ruh halinde bazı değişiklikler gözlenebilir.

Sinir Hasarı

Uzun süreli kronik B1 vitamini eksikliği beriberi hastalığına neden olur. Beri beri hastalığının en önemli semptomu nöropati olarak da bilinen sinir hasarıdır. B1 vitamini sinir hücrelerinin normal fonksiyonlarını yerine getirmesine destek olur.

Kol ve Bacaklarda Karıncalanma Hissi

B1 vitamini kol ve bacaklardaki sinirlerin işlevini yerine getirmesine yardımcı olur. B1 vitamini eksikliği sinirlerde hasara yol açarak kol ve bacaklarda karıncalanma hissine neden olabilir.

Bulanık Görme

B1 vitamini eksikliği, gözlerdeki optik sinirlerde hasara ve bu sinirin şişmesine neden olarak bulanık görmeye yol açabilir.

Mide Bulantısı ve Kusma

B1 vitamini eksikliği, Wernicke ensefalopatisi denilen bir hastalığa yol açabilir. Bu hastalığın semptomları arasında mide bulantısı ve kusma yer alır.

Bilinç Bulanıklığı

Tiamin, beyin fonksiyonlarının normal olarak çalışmasında önemli rol oynar B1 vitamini eksikliği beyin hasarına yol açabilir. Bilinç bulanıklığına ek olarak hafıza kaybı, halüsinasyonlar ve sayıklama gibi B1 vitamini eksikliği belirtileri gözlenebilir.⁽⁴⁾

Tiamin Eksikliği Olmaması İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler

Tiamin eksikliğini önlemek için günlük beslenme programına tahıllar, kuru baklagiller, yağlı tohumlar, et, yoğurt, ay çekirdeği gibi B1 vitamininden zengin gıdalar ekleyebilirsiniz. Böylece vücuttaki tiamin depolarının korunmasına yardımcı olabilirsiniz. B1 vitamini suda eriyen bir vitamin olduğu için besinleri hazırlama ve pişirme tekniklerine dikkat etmeniz gerekir. B1 vitamini faydaları için besinleri buharda pişirebilir ya da haşlama sularını değerlendirebilirsiniz. Bunlara ek olarak normal beslenme programına ek olarak doktorunuza danışıp B1 vitamini ya da diğer B vitamini çeşitleri içeren takviyeler kullanabilirsiniz.⁽⁴⁾

Tiamin Eksikliği Tedavisi Nasıl Olur?

Hafif B1 vitamini eksikliğinin tedavisi için diyet ile alınan B1 vitamini artırmak amacıyla normal beslenme programına ek olarak B1 vitamini içeren takviyeler önerilebilir. Uzun süreli yetersiz tiamin alımına bağlı olarak gelişen B1 Vitamini eksikliği tedavisi için tıbbi gözetim altında yüksek doz takviyeler kullanılabilir. Bu tedavide B1 vitamini eksikliği belirtileri çerçevesinde ağızdan, enjeksiyon yoluyla ya da klinik ortamda damardan B1 vitamini verilebilir.⁽⁴⁾

Not: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.